Leasing nie jest ujednoliconą formą finansowania inwestycyjnego. W każdym kraju wyróżnia się wiele jego odmian, niekiedy znacznie różniących się od siebie. W praktyce gospodarczej istnieje wiele kryteriów, wedle których kwalifikuje się rodzaje leasingu. Zaznaczyć należy również, że do tej pory tworzone są nowe podziały oraz rodzaje transakcji leasingowych. Związane to jest z dynamicznością rynku leasingowego, ponieważ leasing stwarza coraz to nowsze możliwości jego wykorzystania, nawiasem mówiąc z leasingu mogą skorzystać nie tylko firmy ale też osoby nieprowadzące działalności gospodarczej choć niewątpliwie to przedsiębiorcy korzystają z tej usługi najczęściej. Warto również zwrócić uwagę na to, że zakwalifikowanie danego rodzaju umowy do jednego kryterium nie wyklucza przypasowania go do innego z kryteriów.
Wyróżniamy zasadniczo dwa rodzaje leasingu:
1. Leasing operacyjny – w Polsce stanowi formę dominującą. Często nazywany jest również leasingiem usługowym, eksploatacyjnym bądź bieżącym. Opiera się na przekazaniu dobra inwestycyjnego na pewien oznaczony czas w użytkowanie, jednakże okres ten nie równa się okresowi amortyzacji danego dobra, jest od niego krótszy, co wiąże się z tym, że w trakcie trwania umowy leasingu nie nastąpi całkowita spłata ceny wyprodukowania rzeczy, bądź nabycia (musi wynosić minimum 40% okresu normatywnego zużycia). Przedmiotem leasingu zazwyczaj są dobra, które mają wysoką wartość początkową i mogą być użytkowane przez wielu następnych użytkowników (głównie sprzęt komputerowy, samochody ciężarowe i osobowe a także zespoły urządzeń). Dlatego rzadko zdarza się tak, że tym rodzajem leasingu obejmuje się specjalistyczny sprzęt. Z reguły tego typu umowy są zawierane na okres 3-6 lat z możliwością rozwiązania przed tym terminem. Jest to bardzo korzystne w przypadku produktów o szybkim postępie technologicznym. Bez problemu można wymienić przedmiot, gdy na rynek wprowadzą nowszy model. Ponadto przedmiot leasingu po wygaśnięciu umowy jest zwracany leasingodawcy. Ta forma finansowania nie dopuszcza możliwości zawarcia klauzuli o możliwości wykupu dobra, co oznacza, że przedmiot umowy leasingu operacyjnego jest majątkiem finansującego, który może dokonywać z tego tytułu odpisów amortyzacyjnych . Ponadto suma ponoszonych opłat nie przekracza wartości tego przedmiotu. W celu odzyskania poniesionych nakładów i osiągnięcia zysku leasingodawca musi podpisać kolejną umowę leasingu z tym samym lub innym korzystającym, bądź sprzedać dobro. Ta metoda finansowania często przebiega bez udziału pośredników, czyli osób ‚trzecich’, przez co można powiedzieć, że ma charakter bezpośredni. Leasing operacyjny stosowany jest głównie w celu zaspokojenia przejściowego zapotrzebowania korzystającego na środki pracy. Związane jest to m. in. z sezonowością niektórych sektorów działalności gospodarczej.
Wielu przedsiębiorców wybiera leasing operacyjny (a nie kredyt samochodowy) jako swoiste zabezpieczenie przed ewentualną egzekucją komorniczą która bardzo często dotyka ich mimo najlepszych chęci. Przedmiot w leasingu operacyjnym bowiem jako będący własnością leasingodawcy, nie podlega egzekucji: https://pamietnikwindykatora.pl/czy-komornik-moze-zajac-samochod-w-leasingu/.
2. Leasing finansowy – zwany jest również leasingiem kapitałowym bądź inwestycyjnym. Dotyczy głównie nowych specjalistycznych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia. Zawierany jest na czas oznaczony, wynoszący mniej więcej tyle co okres gospodarczej i technicznej używalności przedmiotu, zazwyczaj na okres od 3 lat do 10 lat, a nieraz i dłuższy. Powiedzieć więc można, że przyjmuje zazwyczaj średnio- i długoterminowy charakter. Istotny jest fakt iż przewiduje możliwość wykupu przez leasingobiorcę dobra po zakończeniu umowy leasingowej. Sporządzając umowę załącza się klauzulę dotyczącą opcji wykupu, która jest uprawnieniem dla leasingobiorcy (może on, ale nie musi wyrazić chęci zakupu), natomiast dla leasingodawcy jest bezwarunkowym zobowiązaniem do sprzedaży w przypadku gdy korzystający wyrazi taką chęć. Przy leasingu finansowym nie dopuszcza się możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy. Związane jest to z faktem, że umowy te są zawierane na okres, który równa się okresowi przydatności rzeczy do użycia oraz pobierania z tego tytułu pożytków. Dokładniej rzecz ujmując leasingodawca nie ma możliwości przedterminowego rozwiązania umowy, natomiast leasingobiorca wyjątkowo może od tej zasady odstąpić, pod warunkiem że pokryje ewentualne straty finansującego, co zazwyczaj wiąże się z wypłatą bardzo dużego odszkodowania. Dodatkowo wszelkie bieżące koszty dotyczące przedmiotu leasingu, np. ubezpieczenie, naprawy, remonty zazwyczaj obciążają leasingobiorcę. Oznacza to, że leasing finansowy ma charakter leasingu czystego, w którym wszelkie koszty bieżące i przyszłe ciążą na korzystającym. Posiada również charakter leasingu pośredniego, ponieważ najczęściej w tych transakcjach uczestniczy firma leasingowa, która zakupuje dobro od producenta aby potem udostępnić je korzystającemu. W przeciwieństwie do leasingu operacyjnego leasingobiorca dopełnia odpisów amortyzacyjnych oraz zalicza dobro do własnych składników majątkowych – wykazuje je w aktywach trwałych. Ponadto suma opłat leasingowych pokrywa jego cenę nabycia oraz zamierzony zysk. Bardzo istotny jest fakt, że leasingobiorca w koszty uzyskania przychodów może ująć jedynie odsetki, które przypadają na płacone raty, a wartość przedmiotu zaliczana jest w koszty działalności poprzez dokonywanie odpisów amortyzacyjnych.
